Na Centralnom spomen obilježju palim borcima Vojske Republike Srpske /VRS/ danas je, služenjem parastosa i polaganjem vijenaca, obilježena 27. godišnjca (12. maj 1992.) formiranja Vojske Republike Srpske, te 13. maj – Dan 327. motorizovane i Osinjske brigade.

Predsjednik predsjedništva Opštinske boračke organizacije Derventa Čedo Vujičić naglasio je da je VRS nastala u zahtjevnom istorijskom trenutku, ispunivši cilj da zaštiti srpsko stanovništvo i teritoriju koju je kontrolisala.

– Važnu ulogu u VRS imala je 327. brigada, sačinjena od vojnih obaveznika uglavnom sa područja Dervente, Prnjavora i Broda, kao i Osinjska brigada, koja je imala zapaženu ulogu na početku rata kada je na južnom dijelu opštine od pogroma spasila srpski narod. Njihove žrtve nisu bile uzaludne i ne smiju biti zaboravljene, istakao je Vujičić.

Načelnik opštine Milorad Simić podsjetio je da su derventske brigade dale veliku žrtvu od čak 608 poginulih boraca za slobodu, za Derventu i Republiku Srpsku.

– Sjećanjima i pomenom mi čuvamo uspomenu na one koji su dali najviše i omogućili nam da bude bolje. Republika Srpska je na dobrom putu da se oduži svima koji su žrtvovali sebe za najuzvišenije ciljeve. Moramo nastaviti raditi i graditi, a Derventa je jedna od zajednica za primjer, - rekao je Simić.

Bivši komandant 2. motorizovanog bataljona Slavko Crnić rekao je da je ova formacija, koja je prošla derventsko ratište, nastala aprila 1992. godine i da je brojila oko 2.000 ljudi, te da je nakon borbi na tadašnjem frontu, bez dana odmora stigla do Save, briljantnim manevrom bez ijedne optužbe za ratne zločine.

Vijence su, pored boračkih i organizacija proistekli iz rata, položili delegacije opštinskog rukovodstva, Policijske stanice, Inžinjerskog bataljona OS BiH, te političke stranke.

O ratnom putu derventskih brigada

Na početku ratnih događaja 327. motorizovana brigada bila je jedna od najvećih jedinica u Prvom krajiškom korpusu Vojske Republike Srpske. Formirana je u maju 1992. godine, a na početku ratnog puta imala je oko dvije hiljade vojnika i starješina. Kroz brigadu je, tokom četiri ratne godine, prošlo oko pet hiljada boraca, a pripadnici su bili uglavnom sa područja opština Derventa, Brod i Prnjavor, ali je bilo i boraca i iz još desetak opština u Republici Srpskoj. U sastavu 327. brigade djelovala je i samostalna četa „Meša Selimović“, sastavljena od pripadnika bošnjačkog naroda.Mobilizacija brigade, koja je prije osnivanja Vojske Republike Srpske, djelovala u sastavu 17. korpusa JNA, obavljena je 5. oktobra 1991. godine, a prve ratne operacije izvodi krajem marta 1992. godine.Najveći doprinos tokom rata 327. brigada dala je u operacijama za oslobađanje okupiranih dijelova Posavine, oslobađanju koridora, zatim odbrani srpskog naroda na području Teslića i Vlasenice, kao i na mnogim drugim mjestima gdje je Srbima bio ugrožen opstanak.Tokom četiri ratne godine 438 boraca ove brigade izgubilo je živote i skoro svaki drugi pripadnik je ranjen, a brigada je odlikovana ordenom Karađorđeve zvijezde.Osinjska brigada formirana je 9. februara 1992. godine, kao Osinjski partizanski odred, u čijem sastavu su na početku bili borci sa područja Osinjsko-Sočaničkog kraja i okolnih sela. Ova sela, na početku su, i hranila i oblačila brigadu, odnosno osiguravala potpuno pozadinsko obezbjeđenje. Odred je u brigadu preorganizovan u maju 1992. godine i po formaciji je imao dva bataljona sa pozadinskim jedinicama.Borci ove brigade uporno su, sve do 12. juna, branili srpska sela na liniji Kaurska obala – Tešića bare – Tomasovo brdo – Kneževići – Malojčani – Cer – Čolino brdo –Torine.
A onda su krenuli u ofanzivne akcije i, zajedno sa ostalim jedinicama, uz 27. brigadu, Osinjska brigada ima presudnu ulogu u oslobađanju Dervente, a u sadejstvu sa drugim jedinicama igraju vrlo važnu ulogu i u oslobađanju Broda. Nakon izbijanja na rijeku Savu pripadnici osinjske brigade angažovani su na dobojskom ratištu, a brigada je rasformirana i integrisana u 27. brigadu 1. marta 1994. godine. Poginula su 104 borca, od čega 4 oficira i 5 podoficira, a više od 600 boraca je ranjeno.Osinjska brigada je 30. maja 1996. godine odlikovana medaljom Petra Mrkonjića.